Europees Starline-netwerk wil in 2040 39 steden verbinden met hogesnelheidstreinen

Het 21st Europe’s Starline-netwerk planned de verbinding van 39 bestemmingen in verschillende Europese landen, met lijnen die ook het Verenigd Koninkrijk, Turkije en Oekraïne bereiken. Maar een onlangs aangekondigd voorstel van een in Kopenhagen gevestigde denktank gaat veel verder.

Het plan voor een Europees hogesnelheidsnetwerk, genaamd Starline, is opgezet als een metrosysteem dat snelle en efficiënte verbindingen tussen Europese steden mogelijk maakt. De denktank stelt dat de huidige spoorinfrastructuur "gefragmenteerd, ongelijk en vaak traag" is en wil met Starline een alternatief bieden dat kan concurreren met luchtverkeer.

Een geïntegreerd Europees spoorwegsysteem

Volgens 21st Europe is een écht geïntegreerd spoorwegsysteem niet langer alleen een kwestie van gemak, maar een strategische noodzaak voor Europa’s veerkracht in de 21e eeuw. Het voorgestelde netwerk moet ervoor zorgen dat Europeanen hun continent niet langer zien als een verzameling van verre hoofdsteden, maar als één samenhangend en snel bewegend netwerk waarin zowel personen als goederen eenvoudig en efficiënt kunnen worden vervoerd. De organisatie streeft ernaar het netwerk in 2040 operationeel te hebben, maar de haalbaarheid van dit ambitieuze plan blijft een belangrijke vraag.

Hogesnelheidstreinen als alternatief voor vliegtuigen

Een pan-Europees spoornetwerk zou ongetwijfeld populair zijn bij reizigers. Volgens de denktank blijkt de behoefte aan toegankelijk en open reizen uit het succes van nachttreinen en de meer dan 400.000 Interrail-gebruikers per jaar. Toch blijft grensoverschrijdend treinverkeer vaak versnipperd, traag en duur.

Het nieuwe systeem zal naar schatting 30 procent sneller zijn dan weg- en huidig treinverkeer, met treinen die opereren op snelheden van 300-400 km/u. Foto: 21st Europe.

De Europese Unie werkt al aan het Trans-European Transport Network (TEN-T), dat infrastructuur op het continent wil harmoniseren. Starline belooft echter een nog ambitieuzere oplossing: het systeem zou 30% sneller zijn dan zowel de weg als de huidige spoorlijnen, met treinen die snelheden van 300 tot 400 km/u bereiken.

Toch bekritiseert 21st Europe het huidige spoorbeleid als onvoldoende ambitieus. Naast complexe ticketing, inconsistente service en verouderde stations ontbreekt volgens hen een samenhangende visie om spoorvervoer als hét kenmerk van Europa te positioneren. Het plan stelt een uniform netwerk voor waarin stations, treinen en reiservaringen consistent en herkenbaar zijn, vergelijkbaar met Japanse hogesnelheidstreinen of Scandinavische luchthavens.

Snelle verbindingen zonder traditionele klassenindeling

Het 22.000 kilometer lange Starline-netwerk zou onder andere Helsinki met Berlijn verbinden in iets meer dan vijf uur, een reis die momenteel nog een hele dag duurt. Ook trajecten als Kiev-Berlijn en Milaan-München zouden veranderen van langdurige of complexe ritten naar snelle, frequente verbindingen tussen economische kerngebieden.

De treinen zullen een herkenbare diepblauwe kleur krijgen en niet worden ingedeeld in traditionele klassen. In plaats daarvan komen er specifieke zones voor verschillende behoeften, zoals stiltegebieden voor werkenden en gezinsvriendelijke coupés. Starline-treinen zullen aankomen op nieuwe stations net buiten grote steden, met aansluitingen op bestaande stedelijke vervoerssystemen. Deze stations worden niet alleen vervoersknooppunten, maar ook culturele centra met restaurants, winkels, concertzalen, musea en sportfaciliteiten.

Duurzaamheid en de weg naar een klimaatneutraal Europa

Starline is niet alleen bedoeld om het Europese transport efficiënter te maken, maar wordt ook gezien als een belangrijke stap in de strijd tegen klimaatverandering. Vervoer is een van de grootste uitdagingen voor de EU op klimaatgebied en was in 2022 verantwoordelijk voor ongeveer 29% van de totale uitstoot van broeikasgassen.

Volgens 21st Europe biedt het project de beste kans om de klimaatdoelen voor 2050 te halen. Door snelle en comfortabele treinverbindingen als alternatief voor korteafstandsvluchten te bieden, zou Starline een cruciale rol kunnen spelen in de verduurzaming van de Europese mobiliteit.